Viêm amidan là gì? Trẻ nào dễ bị?
Viêm amidan ở trẻ
Amidan là tập hợp các tế bào lympho nằm trong họng, chúng giữ nhiệm vụ bảo vệ “cửa ngõ” của cơ thể khỏi sự tấn công của tác nhân gây bệnh. Ngay từ khi sinh ra, trẻ đã có amidan và chúng hoạt động như một bộ phận bình thường trong cơ thể. Nếu amidan không biến chứng là sẽ là quá trình có lợi cho việc hình thành hệ miễn dịch. Bởi nó có khả năng sản sinh kháng thể tự nhiên để ngăn ngừa sự nhiễm trùng.
Amidan trở thành bệnh lý nếu như số lượng vi khuẩn hoặc virus xâm vào vượt qua số lượng cho phép khiến cho tổ chức năng không thể kháng cự. Lúc này amidan sẽ là nơi khởi phát của ổ viêm nhiễm gây ra các cơn ho, đau, ngứa rát họng.
Mọi đối tượng đều có thể mắc viêm amidan, tuy nhiên phổ biến nhất ở trẻ ở độ tuổi đi học, từ 5 - 15 tuổi.
Viêm amidan ở trẻ gồm 2 thể là viêm amidan cấp tính và viêm amidan mãn tính. Giai đoạn viêm amidan cấp tính phản ánh tình trạng xuất huyết và sung tiết tại amidan khẩu cái. Trong khi đó, viêm amidan thể mãn tính là hiện tượng triệu chứng xuất hiện nhiều lần, tái đi tái lại gây ra tình trạng xơ teo hay quá phát.
Triệu chứng viêm amidan ở trẻ
Dấu hiệu trẻ bị viêm amidan
Mùa lạnh là thời điểm lý tưởng cho sự sinh sôi và phát triển của các vi khuẩn, virus gây viêm amidan. Vì vậy, trẻ sẽ có nguy cơ cao mắc viêm amidan. Nhiều mẹ thường nhầm lẫn các bệnh đường hô hấp với nhau, bởi thực tế triệu chứng của viêm amidan rất tương đồng với viêm mũi, viêm họng,...
Dưới đây là dấu hiệu nhận biết trẻ bị viêm amidan:
Viêm amidan cấp tính
- Trẻ chán ăn, mệt mỏi, bỏ bú, đau đầu
- Họng khô, đau rát, đặc biệt nghiêm trọng hơn khi ăn uống
- Hơi thở có mùi hôi, chứng tỏ trẻ bị viêm amidan có mủ
- Có thể bị sốt lên đến 38, 39 độ C. Trường hợp trẻ bị viêm amidan kèm theo hiện tượng sốt cao, nếu đã thực hiện các biện pháp hạ sốt nhưng không có dấu hiệu thuyên giảm, bố mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để tránh dẫn đến cơn co giật.
- Số lần đi tiểu trong ngày giảm, màu nước tiểu bất thường và có triệu chứng táo bón
- Quan sát thấy hốc họng trẻ bị viêm amidan sưng to. Nếu tình trạng viêm nhiễm nặng có thể xuất hiện đốm trắng phủ xanh quanh
- Ngoài ra, viêm amidan cấp tính còn có thể đi kèm với các biểu hiện khác như: ho, sổ mũi, khó thở, nói giọng mũi,...
Viêm amidan mãn tính
- Ban đầu, trẻ sẽ bị sốt nhẹ hoặc không sốt (hay bị sốt buổi chiều). Không có triệu chứng rét run như giai đoạn viêm amidan cấp tính
- Ho khan liên tục, nhất là buổi sáng sau khi thức giấc và buổi tối
- Đau rát họng, giọng nói thay đổi
- Amidan bị sưng viêm, khó nuốt
- Hơi thở có mùi hôi khó chịu
- Quấy khóc liên tục, khó ngủ, nghẹt mũi. Trường hợp nặng trẻ có thể bị ngưng thở khi ngủ
Nguyên nhân vì sao trẻ bị viêm amidan
Theo kết quả giải phẫu, amidan có kết cấu nhiều hốc và khe. Vì đặc điểm này nên đây trở thành môi trường lý tưởng cho các tác nhân gây bệnh xâm nhập cơ thể. Dưới đây là một số nguyên nhân gây viêm amidan ở trẻ:
- Các loại virus gây viêm amidan: virus cúm, virus herpes simplex, Adenoviruses,Virus Epstein-Barr, Virus Parainfluenza, Enteroviruses
- Trẻ mắc các bệnh lý nền liên quan đến đường hô hấp như ho gà, sởi,...
- Trẻ hít phải bụi bẩn, khói thuốc lá, hóa chất,...
- Trẻ ăn những thực phẩm gây kích ứng cổ họng như đồ ăn cay, thức ăn chiên rán nhiều dầu mỡ, kem, nước đá,...
- Hệ miễn dịch trẻ còn non yếu nên dễ nhạy cảm với các yếu tố bên ngoài thay đổi như thời tiết.
Virus là nguyên nhân chủ yếu gây viêm amidan ở trẻ
Trẻ bị viêm amidan phải làm sao?
Viêm amidan ở trẻ có thể điều trị tại nhà. Vậy làm gì khi trẻ bị viêm amidan? Dưới đây là một số biện pháp xử lý viêm amidan mà bố mẹ nên tham khảo:
Trẻ bị viêm amidan uống thuốc gì?
Việc cho bé dùng thuốc cần có sự chỉ định từ bác sĩ, do đó bố mẹ tuyệt đối không được tự ý mua thuốc về cho bé uống. Thông thường, khi được chẩn đoán viêm amidan, trẻ sẽ được kê những loại thuốc sau:
Nhóm thuốc kháng sinh
Kháng sinh thường được chỉ định điều trị cho trẻ bị viêm amidan do vi khuẩn. Tuy nhiên, trên thực tế, hầu hết các trường hợp viêm amidan đều do virus gây nên, tỷ lệ nhỏ còn lại là do vi khuẩn. Do đó, chỉ trong một số trường hợp cần thiết, bác sĩ mới kê đơn thuốc kháng sinh cho trẻ.
Trẻ bị viêm amidan dùng kháng sinh giúp giảm nhanh triệu chứng
Kháng sinh nhóm Beta – Lactam
Đây là loại kháng sinh được dùng phổ biến hơn cả. Chúng gồm 2 nhóm nhỏ:
- Nhóm Penicillin: Được sử dụng trong trường hợp viêm amidan do liên cầu khuẩn tan huyết nhóm A gây nên. Bao gồm Amoxicillin và Ampicillin, hai loại thuốc này tuy an toàn nhưng dễ gây dị ứng.
- Nhóm Cephalosporin: Cefuroxim, Cephalexin,... Thuốc kháng sinh nhóm này ít gây tác dụng phụ hơn cho người dùng.
Kháng sinh nhóm Macrolid
Nếu trẻ dùng thuốc kháng sinh nhóm Penicillin bị dị ứng, bác sĩ sẽ chỉ định sang sử dụng nhóm Macrolid. Bao gồm Azithromycin, Clarithromycin,... Nhóm thuốc này thể hiện tác dụng nổi trội trong điều trị các bệnh lý liên quan đến đường hô hấp, đặc biệt là viêm amidan.
Thuốc giảm đau hạ sốt
Thông thường, trẻ bị viêm amidan sẽ kèm theo hiện tượng sốt, ngứa rát họng gây khó khăn trong quá trình ăn uống. Vì vậy, trẻ bị viêm amidan uống kháng sinh gì không thể thiếu nhóm thuốc giảm đau hạ sốt.
Paracetamol là loại thuốc được sử dụng phổ biến nhất, bởi đặc tính an toàn và mang lại hiệu quả hạ sốt nhanh chóng. Do vậy, loại thuốc này được rất nhiều mẹ tin dùng cho trẻ.
Cách dùng và liều lượng sử dụng cho trẻ bị viêm amidan như sau:
- Liều dùng mỗi ngày là 10 - 15mg/kg, có thể sử dụng 1 - 2 lần/ngày, mỗi lần cách nhau từ 4 - 6h
- Không được dùng quá 75mg/kg trong 1 ngày
- 1 năm không được dùng quá 5 lần để hạ sốt cho trẻ
Thuốc chống viêm
Với tác dụng giảm phù nề, sưng tấy ở vùng học, loại thuốc chống viêm này sẽ mang lại hiệu quả tích cực trong điều trị các bệnh liên quan đến đường hô hấp, đặc biệt là viêm amidan.
Các loại thuốc điều trị viêm amidan cho trẻ nhỏ thuộc nhóm chống viêm bao gồm:
- Thuốc chống viêm Corticoid (Steroid): Prednisolone,Betamethasone,...
- Men chống viêm: Alphachymotrypsin, Alpha Choay,...
Các chuyên gia khuyến cáo, phụ huynh không nên cho trẻ sử dụng thuốc chống viêm quá nhiều. Bởi nhóm thuốc này có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn như: tiểu đường, suy tuyến thượng thận, rối loạn tiêu hóa, hạn chế phát triển chiều cao,....
Các cách chăm sóc tại nhà
Chăm sóc trẻ bị viêm amidan
- Cho trẻ nghỉ ngơi nhiều hơn để cơ thể bình phục nhanh chóng, đồng thời tránh tình trạng lây nhiễm bệnh sang các bé khác
- Trẻ bị viêm amidan cơ thể sẽ nhanh bị mất nước. Do đó, trẻ cần bù nước để cân bằng cơ thể. Mẹ nên cho bé uống đủ nước, đồng thời bổ sung thêm các loại nước ép trái cây giàu vitamin để cải thiện hệ miễn dịch cho bé
- Nếu trẻ bị sốt, mẹ có thể dùng khăn ấm để giúp con giảm sốt. Tuyệt đối không được dùng nước lạnh để lau người hay tắm cho bé
- Thường xuyên theo dõi thân nhiệt của bé, nếu thấy có dấu hiệu bất thường (sốt cao trên 39 độ C) thì cần lập tức đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất
- Làm sạch răng miệng, họng và khoang mũi cho bé bằng nước muối sinh lý để loại bỏ vi khuẩn, tránh tình trạng tái đi tái lại
- Giữ ấm cơ thể cho bé vào những ngày lạnh. Mang khẩu trang cho trẻ mỗi khi ra ngoài
- Không cho trẻ nằm điều hòa liên tục, nhiệt độ thích hợp là trên 25 độ C
- Hạn chế cho bé tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng, chẳng hạn như: bụi bẩn, khói thuốc lá, lông vật nuôi, hóa chất,...
- Nếu con đau họng, hãy cho bé ngậm kẹo bạc hà hoặc một chút muối.
Chế độ dinh dưỡng cho trẻ bị viêm amidan
Dinh dưỡng là một phần không thể thiếu trong phác đồ điều trị viêm amidan ở trẻ. Vậy trẻ bị viêm amidan nên ăn gì, kiêng gì?
Bé bị viêm amidan nên ăn gì?
- Mùa nào thức ấy, mẹ nên bổ sung cho bé các loại trái cây giàu vitamin như cam, lê, táo, xoài, dưa bở, dưa hấu, dưa chuột,.... Đa dạng cách chế biến sẽ giúp bé không bị nhàm chán. Mẹ có thể cho bé ăn trực tiếp hoặc ép lấy nước, mix các loại hoa quả với nhau để có món đồ uống thơm ngon
- Hồng khô và trám muối là hai loại quả có tác dụng nổi trội trong việc điều trị viêm amidan ở trẻ. Cách sử dụng vô cùng đơn giản, với hồng khô, cho bé nhai miếng nhỏ, nuốt từ từ, nên ăn một quả vào mỗi ngày. Với quả trám muối, nên cho bé ngậm rồi nuốt nước, mỗi ngày nên ăn 2 trái.
- Hành được ví như loại thuốc kháng sinh tự nhiên rất có lợi trong điều trị các bệnh liên quan đến đường hô hấp, giúp giảm ho, long đờm,... Vì vậy, mẹ hãy tăng cường bổ sung cho bé những món ăn có chứa nguyên liệu bổ dưỡng này nhé! Với những bé lớn, từ 8 - 10 tuổi, bác sĩ khuyến khích mẹ nên cho bé nhai hành sống để mang đến hiệu quả cao nhất.
Chế độ dinh dưỡng cho trẻ bị viêm amidan
Trẻ bị viêm amidan nên kiêng gì?
- Trẻ bị viêm amidan cần kiêng các đồ ăn chứa nhiều dầu mỡ như thịt nước, gà rán, khoai tây chiên,... Bởi chúng dễ sinh đờm khiến tình trạng viêm amidan trở nên trầm trọng hơn.
- Ngoài ra, mẹ cũng không nên cho trẻ ăn quá nhiều đồ ăn cay nóng như tiêu, ớt, thịt bò khô, mực khô, cá khô,... Những thực phẩm này gây kích ứng cổ họng làm bé bị ho nhiều hơn.
- Tuyệt đối không cho trẻ sử dụng nước đá, các loại nước ngọt có gas.
Những câu hỏi thường gặp khi bị viêm amidan
Dưới đây là lời giải đáp cho những băn khoăn của các mẹ có con bị viêm amidan:
Trẻ bị viêm amidan thường sốt mấy ngày?
Hệ miễn dịch còn non yếu, nên trẻ nhỏ khá nhạy cảm với các yếu tố gây bệnh từ bên ngoài. Do vậy, khi trẻ bị viêm amidan sẽ thường sốt rất cao, kèm theo đó là dấu hiệu khó thở, chán ăn, mệt mỏi nên không muốn vận động nhiều. Điều này sẽ càng khiến thân nhiệt của trẻ tăng cao.
Thông thường, với trẻ bị viêm amidan, cơn sốt thường kéo dài từ 1 - 4 ngày. Còn với thể nặng hơn - viêm amidan mãn tính, trẻ có thể bị sốt dai dẳng, kéo dài lên tới 7 - 10 ngày. Nếu không được hạ sốt kịp thời, trẻ sẽ có nguy cơ bị co giật, thậm chí là động kinh.
Trẻ bị viêm amidan sốt mấy ngày
Do vậy, khi trẻ bị viêm amidan kèm theo triệu chứng sốt cao, mẹ cần có biện pháp xử lý nhanh để hạ sốt cho bé. Trẻ bị amidan bao lâu hết sốt phù thuộc vào thể trạng cũng như mức độ của bệnh lý. Điều quan trọng hơn cả là mẹ phải nhận biết được đúng thể bệnh và áp dụng biện pháp điều trị phù hợp.
Bé bị viêm amidan bao lâu thì khỏi?
- Trẻ mới bị viêm amidan: Nếu kịp thời phát hiện và có sự chăm sóc một cách hợp lý, viêm amidan ở trẻ sẽ thuyên giảm sau 6 ngày
- Trẻ bị viêm amidan cấp tính: Lúc này, trẻ sẽ bị sưng amidan, dẫn đến khó thở, sốt cao và mệt mỏi. Nếu được điều trị một cách khoa học, đúng quy trình, trong khoảng 10 ngày tình trạng của trẻ sẽ được cải thiện.
- Trẻ bị viêm amidan mãn tính: Trẻ có thể bị 5 - 6 lần viêm amidan trong một năm. Điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống và sức khỏe của bé. Một khi bệnh đã tiến triển sang giai đoạn mãn tính, việc điều trị chỉ mang tính chất hỗ trợ, cải thiện triệu chứng chứ không thể dứt điểm được.
Trẻ bị viêm amidan có lây không?
Những bệnh lý liên quan đến đường hô hấp thường có khả năng lây nhiễm từ người sang người. Tuy nhiên, bố mẹ có thể hoàn toàn yên tâm vì viêm amidan không có tính lây lan. Do đó, không cần phải cách ly bé mỗi khi trong gia đình có người bị viêm amidan.
Trẻ bị viêm amidan có nguy hiểm không?
Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, viêm amidan có thể gây ra những biến chứng sau cho trẻ:
- Gây bệnh viêm tai giữa ở trẻ.
- Gây viêm khớp cấp.
- Gây viêm cầu thận.
- Gây áp xe, viêm tấy amidan.
- Nguy cơ dẫn đến ung thư amidan.
Lời kết
Nguyên nhân gây viêm amidan chủ yếu là do virus, vi khuẩn gây nên, do đó cách tốt nhất để bảo vệ con mỗi khi thời tiết chuyển mùa là giữ cho môi trường sống luôn sạch sẽ, thường xuyên cho trẻ súc miệng bằng nước muối để tiêu diệt vi khuẩn. Đồng thời hỗ trợ nâng cao đề kháng giúp bé có sức khỏe để chống chọi với tác nhân gây bệnh. Mong rằng những chia sẻ trên đây sẽ giúp mẹ chăm sóc bé tốt hơn mỗi khi trẻ bị viêm amidan.